Yon ATIK NEW YORK TIMES sou VODOU apre GOUDOUGOUDOU AN-enteresan

Mwen GOOGLE TRANSLATE ATIK lan.Anvan lontan GOOGLE ap ka tradwi an KREYOL osi byen ke JAF pa ekzanp (lol)
Yo ap fe anpil PWOGRE:

http://nytimes.com/2010/02/20/world/americas/20religion.html
NYTIMES t ap eseye reponn de INYORAN tankou PAT ROBERTSON.
Pwoblem lan ,se pa OZETAZINI selman gen INYORAN sa yo sou VODOU,gen anpil lan ELIT yo ,ann AYITI.


VOODOO YON KONFO ANN AYITI RETE MAL KONPRANN

Sou relijyon

Pa SAMUEL G. FREEDMAN  FEB.  19, 2010


Kontinye lekti istwa prensipal la Pataje paj sa a Share
Tweet
Email
More
Save



Apèn 18 èdtan apre yon tranblemanntè te devastre Ayiti nan 12 janvye, Rev. Pat Robertson te bay yon diskou televize sou istwa, teyoloji ak destinyon nasyon an.  Ayiti te soufri, li eksplike, paske esklav rebèl li yo "fè sèman yon pak ak dyab la" pou ranvèse franse yo  de syèk  de sa.  Depi tout tan, li te ale, "yo te madichon pa yon bagay oswa yon lòt."

Grosye ak piman bouk kòm mo Mesye Robertson te ye a, li te merite yon kalite perverse nan kredi pou yon sèl bagay.  Li aktyèlman te rekonèt santralite vodou an Ayiti.  Nan kouvèti a medya volumineuz nan tranbleman de tè a ak konsekans li yo, relativman kèk jounalis ak kòmantatè te fè sa, e menm mwens te vinn dwa dwa.

Konsidere kèk reyalite.  Voodoo se youn nan relijyon ofisyèl yo nan Ayiti, ak deziyasyon li  nan lane 2003 senpleman akòde rekonesans ofisyèl nan yon reyalite ki te la depi lontan.  Rebèl esklav ki te pote Ayiti endepandans la te konte sou vodou, New World vèsyon lafwa zansèt Afriken yo.  Jounen jodi a, pa plizyè estimasyon eskolè, 50 pousan a 95 pousan nan Ayisyen pratike omwen eleman nan vodou, souvan nan konjonksyon ak Katolik.

Men, nan chèche baz done a LexisNexis nan pwoteksyon nouvèl ak fè yon rechèch Google semèn sa a, mwen te jwenn ke Katolik kalkile nan twa fwa kòm anpil kont nan tranbleman de tè a jan yo te fè vodou.  Yon pati enpòtan nan rapò yo ki te mansyone vodou te raple Mesye Robertson a oswa adopte li nan atik ki mande sivivan ayisyen yo si yo te santi peyi yo te madichonnen.

Nan yon nivo ki pi enfòme, atik, emisyon ak blogs montre vodou kòm sous povrete Ayiti a ak enstabilite politik - pa paske nan pinisyon diven, lide ou, men paske vodou sipozeman se fatalist ak primitif pa nati.
Kontinye lekti istwa prensipal la




 Reklamasyon
Kontinye lekti istwa prensipal la



"Kalite relijyon yon sèl pratik fè yon gwo diferans nan kòman kominote a viv - pou pi bon oswa pou pi mal," wrote Rod Dreher sou entènèt la kwayansnet sit.  "Mwen ta kwè li omwen arguable ke Ayisyen yo ta pi bon nan Legliz la nan Christopher Hitchens olye ke disip nan vodou."

Pou savan ki gen ekspètiz yo kouri yon ti jan pi fon, mo sa yo te konprann pwovoke endiyasyon.  Vin pi mal toujou, atitid la ranvwaye sou vodou swiv yon istwa tawdry nan mekontrezantasyon nan jounalis Ameriken yo ak kilti popilè.

"Medya yo te rapòte anpil sou vodou men se pa anpil nan li trè insightful oswa entelijan," te di Diane Winston , yon pwofesè nan relijyon ak medya nan University of Sid Kalifòni.  "Vodou se youn nan sa yo flashpoints pou Ameriken paske li nan ekzotik, enkoni e li gen konnotasyon etranj.  Li ka yon kesyon de racism kache paske vodou se Afriken ak Karayib nan orijin li, oswa paske vodou sanble diferan de Krisyanis ke li nan pafè Lòt la. " Professeur Leslie G. Desmangles nan Trinité College nan Hartford, ki se otè a plizyè liv ak liv referans sou vodou, gade karikat aktyèl sa yo nan vodou kòm tout twò abitye.
Photo

Yon prèt vodou ayisyen te antre nan vizyon andedan yon tanp vodou pandan jou nan selebrasyon ki mouri yo nan Belladère, Ayiti, nan mwa Novanm dènye. Kredi Eduardo Munoz / jounal Reuters

 "Te gen yon trè degrade, lang endirèkteman sou vodou," li te di nan yon entèvyou resan yo.  "Li se lang ki ale tounen nan 19yèm syèk la."

Legliz Katolik Women an Ayiti te kòmanse yon seri kanpay antisuperstition nan 1860 yo.  Efò sa yo te kontinye jiskaske ane 1940 yo byen bonè, epi yo te bay yon sipozisyon - souvan anbrase pa elit Ayiti a - ke pandan ke Katolik te relijyon lejitim, vodou te erezi payen.

Okipasyon an Ayiti pa fòs militè Ameriken soti nan 1915 jouk 1934 prezante yon vèsyon desen ki pi ba nan vodou enduringly nan kilti pòp.  Liv 1929 "Magic Island", pa yon Briton, WB Seabrook, te vin yon vandè pi bon nan Etazini yo.  Pandan ke Mesye Seabrook te joui fòs ankò pou tan li, siksè komèsyal la nan liv li enspire yon etalaj de B-sinema nan ane 1930 yo ak 1940, tankou "White zonbi."


Bilten nouvèl Enskri
Kontinye lekti istwa prensipal la
The Interpreter Newsletter

Understand the world with sharp insight and commentary on the major news stories of the week.




Enskri




Ou dakò pou resevwa dènye okazyonèl ak òf espesyal pou pwodwi ak sèvis New York Times yo.





Gade Egzanp
Jere Preferences Email
Règleman sou enfòmasyon prive
 Optimize oswa kontakte nou nenpòt lè


Imaj la ki kapab lakòz vodou kòm sorselri sinon gen, étonant ase, siviv nan laj prezan miltikiltirèl lan.  Yon liv sansib sou vodou nan modèn Ayiti, "sèpan an ak lakansyèl la" pa etabotanist Wade Davis la, te transfòme pa Hollywood nan yon fim pè ki resikle chak kliche entoleran sou relijyon an.

Nan ane ki sot pase a, fim anime an "krapo la ak Princess la" bay yon majisyen vodou kòm mechan li yo.  Te fim nan ki te pwodwi pa Disney, ki si gen anyen ki te relativist nan yon fay.  Men, vodou, aparamman, pa menm merite sòt nan condescending nan ekzotizasyon ke Disney te bay Ameriken Ameriken polytheism nan "Pocahontas."

Nan diskou politik Ameriken , "vodou" fonksyone kòm yon synonym pou "fwod," pral tounen nan deskripsyon George Bush a nan ekonomi ekipman pou-bò .  Èske nenpòt figi piblik bay gabèl sèvi ak "Batis" oswa "Endou" oswa "Hasidic" nan menm fason an?

Superfisyelman, anfaz sou Katolik nan rapò ki sot pase nan Ayiti parèt sansib.  Yon majorite nan Ayisyen se Katolik;  gwo bilding Katolik yo te detwi;  Legliz Katolik la opere sekou enpòtan ak ajans refijye.  Vodou manke yon enfrastrikti vizib.

Men, Katolik an Ayiti, menm jan kèk jounalis te sanble reyalize, se pa plis oswa mwens tankou Katolik nan yon pawas Polòy nan Chicago oswa yon Ilandè nan Boston.  Li se yon Katolik nan senbyotik ak vodou, yon Katolik nan ki pèp Bondye yo te konfli ak Divinite Afriken ak zansèt mouri sèvi kòm entèrlokuteur ant Bondye ak limanite.

Pwofesè Patrick Bellegarde-Smith nan University of Wisconsin, Milwaukee, yon ekspè nan vodou kòm byen ke yon prèt vodou, sanble teksti relijye a nan Ayiti ak sa yo ki an Japon.  Menm Japonè a, li te di, pral obsève konfyans nan Shinto pou rituèl sèten ak Boudis pou lòt moun, epi yo pral wè pa gen okenn kontradiksyon oswa eksklizivite mityèl.

"Mwen ta di repòtè yo ale nan chant yo epi jwenn prèt vodou lokal la," te di Amy Wilentz, otè a nan yon liv aklame sou kontanporen Ayiti, "Sezon Rainy." "Vodou se trè pre tè a.  Li se yon katye nan katye, kalite tribinal relijyon.  Ak yon kote ou sipòte chak lòt nan tan nan bezwen. "




E-mail: sgfreedman
@ nytimes.com

Yon vèsyon nan atik sa a parèt nan ekri an lèt detache sou 20 fevriye 2010, sou paj A14 nan edisyon New York la ak tit: Voodoo, yon Comfort an Ayiti, rete mal konpwann. Lòd Reprints | Papye Jodi a | Abònman
Kontinye lekti istwa prensipal la