Yon lòt entèvyou Michèl Mateli avèk Nancy Ròk. Yon lòt son klòch?

Ki lang ayisyen pale ?gade ki jan li tap mamote an franse e pi gade ki jan li ekspirme li byen an kreyol.li pa menm reflechi yon ti bout tan poul di sak nan kè l.e li se krem de la krem de sa nou rele elit ayisyen an ah ah ah

Jowèl,
Misye te ankouraje Michèl Franswa lan yon chante le li di:
mete mayèt lan janm yo.

Apre sa misye te vinn fè yon espektak Monreyal, Ayisyen kouri deye l, anpeche l jwe.
Li te louvri gagann li menmjan w wè l ap fè kounyea.

Mwen konn tande karl ap pale de papal ki te senatè,misye te di ke Lè Duvalier monte se papal ke Louis dejoie te fè akonpayel pou li ale o palè ;papal di ke Duvalier te ofri louis dejoie pos Minis nan gouvenman l.Dejoie pat reponn e Senatè fombrun di dejoie :"eske w tande sa presidan an di w la"Dejoie pat aksepte.Alò se sak pa bon ak politisyen ayisyen se tet yo yo wè yo pa wè peyi vre.Yo di se menm bagay ki te pase Duvalier ak Depestre tou.

mon chè pou nou tounen nan zafè lang lan.alyenatyon saa ki fè ayisyen rayi lang pa yo se yon bagay mwen pa ka konprann non.Moun lan pa ka kenbe yon konversatyon 30 minutes nan yon lang epi se li li pi renmen ke sal a lez ladann lan.Genyen yon profesè nan misyon naval ameriken nan debi ane 60 ki te pose m kestyon saa. li dim: poukisa ayisyen genyen yon bel lang fasil konsa epi genyen yon paket se franse yap redi pou yo pale.

Le gros roseau a écrit:Mwen konn tande karl ap pale de papal ki te senatè,misye te di ke Lè Duvalier monte se papal ke Louis dejoie te fè akonpayel pou li ale o palè ;papal di ke Duvalier te ofri louis dejoie pos Minis nan gouvenman l.Dejoie pat reponn e Senatè fombrun di dejoie :"eske w tande sa presidan an di w la"Dejoie pat aksepte.Alò se sak pa bon ak politisyen ayisyen se tet yo yo wè yo pa wè peyi vre.Yo di se menm bagay ki te pase Duvalier ak Depestre tou.

mon chè pou nou tounen nan zafè lang lan.alyenatyon saa ki fè ayisyen rayi lang pa yo se yon bagay mwen pa ka konprann non.Moun lan pa ka kenbe yon konversatyon 30 minutes nan yon lang epi se li li pi renmen ke sal a lez ladann lan.Genyen yon profesè nan misyon naval ameriken nan debi ane 60 ki te pose m kestyon saa. li dim: poukisa ayisyen genyen yon bel lang fasil konsa epi genyen yon paket se franse yap redi pou yo pale.

Roseau,

mwen pa konen ki background wou men siw ap swiv politik kek jou an Haiti, outap konpran ke Duvalier se piege li tap pieje Dejoie pou li manje li pi bien lo li offri li pos la. Si satafet nan pa plis ke yon mwa so li patab bon pou fe bouton.

Divalie te di `La revolution mange meme ses enfants`` allez voir pour ses ennemis et opposants politiques.

Doub

mon chè sa se yon asumptyon ou fè la,Duvalier te ka byen sinsè.Fok nou pa bliye sa paul magloire te di lè li te debake nan kè kolon an 1956 apre yon voyaj o sijè de Louis Dejoie non.mwen mal plase pou mwen di sa men tou mwen pa kwè depi o debi Duvalier te vle vinn yon diktatè non.Mwen ka nayif men mwen toujou di se aktyon ki fè reyaktyon.menm lè nou ap kondane neg ki vle a vi yo men tou bagay "ote-toi que je m'y mette "la fok li fini tou si pou peyi ya saa fè yon pa an avan.Sa frederick Douglas di o sijè neg ki tap konplote kont Florville hyppolite se verite wi.

Ou malad paske ou pa ta ka li sam ekri la pou dim se releyè sweet micky.Lotrejou Lesly Pean pibliye yon atik ki montre ke depi o debi Duvlaier tap boule jounal men li pa di tou ke se depi o debi ke neg tap konplote kont Duvalier.moun ki konn ap li sam ekri pa ka di mwen se yon apolojis de Duvalier.Mnem jan nou ka fè asumptyon ke se poul te manje dejoie ki fè li te ofri l pos la menm jan tou mwen ka fè asumptyon ke se yon kolaboratyon li tap chache pou ini peyi ya.men se 2 bon ki fè bon bon.Yon sel dwet pa manje kalalou

mwen pa konn nan bor O kay la si dejoie te pi popilè pase Duvalier men mwen pa kwè nan grand anse lan.paske mwen fè 2 zan jermie ak anse d'hainalut mwen konn tande ki jan mou dame marie ak anse d'hainault ap pale wi.Bor nan Nord an menm se pa pale.menm pitit Louis dejoir te di anvan l mouri ke Duvalier te genyen elektyon onetman wi.Alò si li te fè serman di sak te rive estime pa tap rive l mwen pa ka kont li.peptet metod li anploye pa bon ,men tou lè w an afè ak dyab ou pa ka mete w a jenou devan l .se pou montre l se pa san w selman ki ka koule.mwen pwoblem mwen ak Duvalier se paske li te pèdi bousol li.se pa entere peyi li tap defann vre.men ke nou vlel ke nou pa vlel se yon Duvalier pwogresiis ki pou chanje kondityon moun ki ap viv nan site katon , nan la saline, sou bel-air, la fosette, raboteau, ste heleine,site soley yo ak mwens ke 2 dola pa jou.e pou sa fet fok li genyen yon fos ak li.Sinon yap manjel tankou yo te manje Salnave la.

Gworozo,

se yon Duvalier pwogresiis ki pou chanje kondityon moun ki ap viv nan site katon , nan la saline, sou bel-air, la fosette, raboteau, ste heleine,site soley yo ak mwens ke 2 dola pa jou.

Se depi sou Divalye e akoz de politk misye ke kondisyon sayo kreye.
Kijan yon nèg avèk menm taktik lan ta kapab vinn chanje sa ki yon rezilta dirèk de politik nèg konsa mennen?

mwen konn tande ki jan mou dame marie ak anse d'hainault ap pale wi.

Mwenmem tou, mwen te konn pase tout vakans ete yo lan Lagrandans.
Mwen te konnen tout notab Ansdeno ak Dammari.
Moun sayo sete fanatik Dejwa yo te ye wi.

Men mwen te tande apre m kite Ayiti, anpil lan notab sayo te monte lan tren Divalye a epi yo tounen gwo tontonmakout. Alo ou kapab konnen yon dam (madan A..) ki te genyen yon lotèl ak restoran sou Bèlè, lan Dammari.
Se te yon madam respektab, respekte, janti, ke tout moun te renmen.
Li te konn vinn desan lakay fanmi m lan Potoprens.

Yo di m li te tounen Kòbòy. Li te sou chwal li, 2 revolvè lanren l, ak mouchwa rouj li lan kou l. Si yon moun pa veye zo w, li anbake w.
Tonè kraze m, mwen pa ta janm imajinen madam saa ta kapab fè sa.

Divalye kraze Ayiti lan tout mès li, tout valè l, lan tout kilti l, lan tout istwa l.
Li efase tout bon kalite ke karaktè ayisyen an te genyen.

Men se pa paske yon Presidan genyen yon redevans anver yon advèsè ki fè li ofri li post Minis nan gouvènman li.Ou genyen ekzanp Obama ak hilary Clinton.Mwen pa kwè se sel hilary ki ka dirije zafè etranje O Zeta Zuni e mwen pa kwè Hilary beswen job saa non plis.Diferans ki genyen ant politisyen ameriken malgre genyen koruptyon o Zeta Zuni tou ak politisyen ayisyen ki se yo sel ki ka dirije si se pa yo e byen zafè peyi ya pa regade yo ,depi yo pa genyen elektyon yo rantre imedyatman nan loposityon.Yo gentan nan tout konplo pou fè "ote-toi que je m'y mette."Yo pa wè peyi vre.se avantaj prestij job presidan selman ki enterese yo.se sak fè depi yo pran pouvwa yo pa vle kitel.Ou byen depi se pa yo ki presidan peyi ya met disparet.

mwen ka nayif men mwen pa kwè si Dejoie te aksepte kolabore ak Duvalier ta genyen tout krim sa yo ki fet an ayiti epi li ta vinn presidan a vi jis li ta pase pouvwa ba pitit li.sonje byen ke mwen di ke anpil moun ki ap pale di se vle li te vle manje dejoie se spekilatyon paske si se vre Louis dejoie pa tap gen tan kite peyi ya.

pou nou tounen nan Sweet Mickey ,youn nan bagay ki fè se Sweet Micky ki pale nan emission nancy Rock se solidarite de klass.yo tou 2 se zwazo menm plimay.fok nou avwe tou ke pafwa yo pi solidè ke neg ki swa disan di yo se pitit pep la epi anvan yo pran yon ti pwomotyon se nan boujwasi ya yal pran yon milatress.plèbe milatris la pou repete mo joel la ap traverse yon desè kek jou la.nanpren manniget yo pap fè pou yo ka reprann pouvwa.genyen moun ki pral vle kouri ka mwen di menm map retounen ak kestyon klass e koulè ankò se pa mwen ki vle retounen ak li'se reyalite peyi ya.Bissainthe voye you ti dlo sou li tou pou montre nou vrè pwoblem peyi ya.Kelke swa edikatyon ti boujwa ayisyen ;kelke swa zev ou wè li ap fè se yon paternalism arogan li toujou konnen li pa kanmarad moun an deyor yo.Pafwa yo blije rantre ke yo anba vant ;yo blije ranpe tankou yo te konn ranpe devan Duvalier lè yo te wè nanpren moyen pou yo fè jandam fouke l.men kite yo ta reprann pouvwa la pou ta wè si mantalite yo tap chanje.

sassaye

Bon si se konsa genyen yon chanjman vre ki te fet paske mwen lè m rive jeremie an 1959 mwen pat wè te genyen anpil dejoyist lan zonn lan non kom ou di ya .Mwen ale Anse d'hainault an 1961 mon chè siman ou ka konn moun Guillaume yo ki te duvalierist e byen mwen pat jwen anpil moun dejoyist nan zonn lan petet yo te ka pè pale ak mwen paske mwen te nan lame .mwen kite grand'Anse lan an 1961 men mwen te rete ak enpresyon ke grand'Anse se te bastyon duvalier.

genyen yon lot bagay ou di apre sitatyon ou fe de sam di ya.sassaye an nou di la verite.Zafè ou di se duvalier ki mete moun ki ap viv ak mwens ke 2 dola pajou nan site soley, nan la fosette, nan ste heleine,nan raboteau, sou ble -air ,la saline etc saa meznami rayi chen dil dan l blan se pa vre.mwen pa konn laj w men yon moun ki konn ayiti anvan 1946 pa ka di bagay saa.wi se vre te genyen yon ti alye mye nan dekad 46-56 lan men anvan saa si w fè yon kou dey nan statistik peyi dayiti wap wè peyi saa te toujou genyen majorite moun nan misè.Wi peyi ya komanse degringole pi vit a pati de 1957 men genyen yon faktè ayisyen refize konsidere lè yap konpare epok a epok ou byen gouvenman ak gouvenman se fakte popilatyon an.Si anvan 57 peyi ya te ka ba popilatyon an manje ak ogmantatyon popilatyon saa nenpot moun ki te genyen zye nan tet yo te ka wè kote peyi saa te prale si pat genyen yon fren nan kwasans demografik e si gouvenman an pat mekanize e modernize agrikilti ya. e se rezon saa ki fè mwen pale de yon Duvlaier pwogresis paske menm yon moun tankou leslie manigat rekonet ke peyi ya beswen yon gouvenman fò eli pa manti.pou "ote-toi que je m'y mette la "fini fok genyen yon moun ki genyen pway Duvalier ya a la tet li.Yon nom ou yon fanm ki pa pote pantalon l ou byen jip li pou bel twel tankou nou konn di ya.mwen pa di fok li se yon sanginè reyaktyonè non tou men yon Florville Hyppolite pa ta mal non.

Mesyedam, m ap pwofite di nou mèsi pou bèl rale n ap fè sou epòk Duvalier ak Fignole la a. Sitou lè nou pran ekzanp sa nou te konn tande fanmi, zanmi ap di lè nou te piti. Anpil fwa nou neglije aspè sa yo nan rakonte epi eseye konprann listwa peyi nou. Temwanyaj vivan sa yo, se kle konpreyansyon listwa. Bayyinah Bello ap fè yon tranvay kolosal nan sans sa a lè li pran pawòl anba bouch grandèt santenè nou yo- sila yo ki te la lè premye machin nan te deake Ayiti, lè masak Kout kouto a te rive elatriye...

Pou nou retounen sou entèvyou Nancy Roc fè ak Martelly a, m ap mande m pou kisa nou te menm mande èske se "yon lòt son klòch". Paltan entèvyou a rive nan bout li, se menm pèsonaj enbesil ki toujou ap louvri gagann li tout lajè pou li radote a ki reparèt. Sa vle di nou annafè ak yon pèsonaj enstab epi vyolan.

Franchman se nan betiz yo te vle pase nou menm ak eleksyon tèt bòbèch sa a. Nou ka atann nou ap gen yon eskandal diferan chak semenn, jouk dat 28 novanm nan rive epi depase. Ojis, li pa sèten ditou bagay la ap fèt.