Une entrevue avec CHEIK ANTA DIOP

Sa a se youn lan dènye antrevi youn lan pi gran SYANTIS ak ANTWOPOLÒG ki te rele CHEIK ANTA DIOP lan te bay anvan li t al jwenn zansèt yo.
Tankou AMERIKEN yo di l
ENJOY:

Sou menm SIJÈ an ;men sa yon sèten PHILIPPE CHARLIER ap di de TOUTANKAMON ak ansyen EJIPSYEN yo.
Mwen pa konnen si misye gen rapò ak CHARLIER ann AYITI yo ;men misye sanble se yon FRANSE.
Misye reprann TÈZ ANTA DIOP lan ,ke ansyen EJIPSYEN yo te NWA.

Tankou Dr JOSEF BEN JOCHANON konn di .Pa t gen diferans ant yo ak yon moun ki abite NIJERYA jounen jodi an (Se mwen ki ajoute sa)



Mwen mete l paske l an FRANSE ,pou moun ann AYITI yo!

Charlier... gen Charlier ki sot Jeremie an Ayiti, men se evidan ke yo te gen zanset Franse. Men mwen pa kwe gen okin parante ak Philippe Charlier franse sa a.

An pasa, gen yon seten Max Charlier nou te konn tande lontan lan gran opozan rejim otorite, sangine, vole an Ayiti. Misye te yon komilis toudbon tankou Roseau ta di. Max Charlier te fe gwo bel prizon sou JCD. Max Charlier sa a te yon neg briyan toudbon. Yo menm di ke Ti Boule te mande manje misye men, je wont je, li pa t kapab... Max se te gwo gason, gwo inisye, sanble... Sa se yon lot koze.

Sou kestyon Ejipt sa a, jiska prezan gen yon popilasyon Nubiens ki plis sanble ak moun orijinel sa yo y'ap pale. Sanble itou ke sa fe referans a kondisyon esklavaj. Rechech antropo,paleontolojik sa yo ka deranje anpil pepl lan Mwayen-Oryan ki fin arabize ou byen menm jidayize.

Denyeman, lan leglis patrimwanyal moun blan menm, mwen t'ap koute yon Pretr blan, anglo, k'ap di ke Jezu p'at blan ansesans ke se au verbe, a la bonne parole ke moun sipoze pote atansyon.

J..., mwen pa konn si w gen posibilite kapte TV Ontario (Canada) ki se yon kanal tip PBS. Mon che, gen yon jounalis antwopolog Nwa, misye se yon British ki ap fe menm travay Profese Gates t'ap fe a. Anpil bon detay k'ap montre ke an Afrik te gen sosyete tre konpleks sou plan oganizasyon anvan ke listwa resant te vin okilte ekzistan yo.

Si posibl, verifye TV Ontario lan Entenet pou programasyon li yo. Mwen menm kwe ke program yo prezante yo disponibl sou video ou DVD e ke w ka komande yo.

Bon, fo ke m'al fin gade enteviyou a.

Mwen konnen ke te gen sosyete trè konplèks ann AFRIK ,anvan EWOPEYEN yo te penetre.

Ou gen WÒYÒM MIZILMAN TSONGAI,MALI ak GHANA ki te de WÒYÒM oganize rive jis lan 16 zyèm syèk.
Rive lan LANNE 1400s  yo EWÒP pa t devan LAFRIK lan anyen.
Gen menm yon LEJANN ke te gen yon WA FRANSE ki te rele CHARLES I lan kòmansman lanne 1400s yo ;misye pa t kite yon DOKTÈ trete l lè l MALAD si DOKTÈ an pa t AFRIKEN.

Men nou gen dwa panse se pale pou anyen n ap fè ;men ann AYITI yo pa konn bagay sa yo.
Jis jounen jodi an ,gen NÈG ki ap di w ke ESKLAV ke yo te mennen SENDOMENG yo se te SOVAJ ;men se pa t vre di tou!

Si nou ale sou sit sa a ,ki se sit SMITHSONIAN MUSEUM lan.Si nou KLIKE :HISTORY ak AFRICANS IN SPAIN.
N ap wè TABLO sa a ki lan yon MIZE ann ESPAY.
Se te sou epòk lè LAFRIK te okipe SISIL,PÒTIGAL ak LESPAY.
Se te lan 12yèm ak 13zyèm SYÈK.
Lidè AMERIKEN NWA yo ,lè y ap pale ak FIDEL CASTRO ;yo di misye renmen fè sonje peryòd sa a pou l di ke PANYÒL pa ka di yo siperyè ak MOUN NWA ou byen moun dorijin AFRIKEN.
AFRIKEN yo te lan sid EWÒP depi 8yèm SYÈK men yo te avèk ARAB.
Lan 12zyèm ak 13zyèm SYÈK ;AFRIKEN lan SID SAHARA a te domine ;yo te rele TÈT yo ALMOHAVID.
Si nou gade TABLO an.
N ap wè MOUN ki ap jwe ECHÈK yo ,gen PO NWA .Y ap jwe ECHÈK ,yon jwèt ke yo te pote ann EWÒP ,ke yo te pran lan men ENDYEN yo (END).

Gade lan kwen TABLO an ,na wè moun ki ap sèvi yo se moun a po KLÈ;se BLAN:

http://www.mnh.si.edu/africanvoices

Siman ou konn gade program sa a. Jisteman se de Mali ak Ouganda li te kestyon denye fwa mwen te gade.

Sou kestyon Ayiti li-menm, soti sou JCD pran neg aktyel la se lan sipefisyel nou ye, fe moun we, fe moun ap ri de nou, gen k'ap mande menm ki sa k'pase Ayiti. Men m'ap di itou ke gen profese ki te pran inisyativ depase curriculum an Ayiti.

Pou mwen se yon bagay senpl pou yo taaprand etidyan Ayisyen ke se pa strateji, taktik ak vanyans kolon yo ke nou te antreprand ni reyisi endepandans sa a.Ou pa we,men apre goudougoudou malveyan kontinye apdenye'n tankou Pat Robertson ki pito di ke se kontra nou te siyen ak Satan. Donk enperyalis la t'ap pale de sa li-menm byen konen. Antouka Ayisyen rache bout te sa lan main yo men nou pa gen anyen pou we ak san premye abitan yo yo te bwe. E pi nou fout rebaybout te a nom orijinel li. Y'ap toujou rayi Ayisyen paske nou se rebel. Antouka vre Ayisyen yo ki rekonet enposte yo.

Sa a se pou BANN ak PAKÈT FRANKOFOU ki plede se LIV ke BLAN FRANSE ekri e yo pran ENFÒMASYON epi y ap di yo konnen.

Anpil ZANSÈT yo se BENIN yo sòti ;se pa sa .BENIN lan 16èm ak 17yèm SYÈK ,se te plis ke BENIN nou wè JODI an.SID NIJERYA a te fè pati de WÒYÒM BENIN an.
BENIN ak SID NIJERYA a te fè PATI de NASYON YOROUBA a ki bannou VODOU ann AYITI ak LWIZYÀN,SANTERIA lan KIBA ak CANDOMBLE lan BREZIL .
Men ki sa BASIL DAVIDSON (yon BLAN) ,ki te yon pwofesè lan OXFORD ,di de BENIN lan liv li an ""A HISTORY OF WEST AFRICA"" lan PAJ 158:

A DUTCHMAN has described the city of BENIN as he saw it in 1602..IT GREATLY IMPRESSED HIM..
""When you go into it"" he wrote ""you enter a great broad street,which is not paved ,and seems to be seven or eight times broader than the WARMOES street in AMSTERDAM.This street is straight and does not bend at any point.It is thought to be four miles long.
""At the gate where I went on a horseback ,I saw a very big wall,very thick and made of earth ,with a very deep and broad ditch outside it...And outside this gate there is also a big suburb.Inside the gate,and along the great street just mentioned,you see many other great streets on either side ,and these also are straight and do not bend...
""The houses in this town stand in good order ,one close and evenly placed with its neighbour ,JUST AS THE HOUSES IN HOLLAND stand

Kounye an ;nou kapab konprann pou ki sa LULA DA SILVA te di ke li ENPERATIF ke yo anseye ISTWA AFRIKEN lan BREZIL se sèl jan pou yo ta diminye ou byen elimine PREJIJE RASYAL lan BREZIL.

Mwen pa kwè ke gen menm 1% AYISYEN ki konnen ke se kon sa TÈ ZANSÈT yo te ye.
Se pou wè ki jan PÒTIGÈ yo yomenm te dekri premye kontak yo te fè ak LAFRIK de LÈS ,lan TANGANIKA ak ZANZIBAR ki rele TANZANIA jounen jodi an.Yo di yo wè anpil moun ap mache lan la RI ak RAD SWA sou yo ;bagay ke se moun EKSTRA RICH lan PÒTIGAL ki te abiye ak RAD SWA ..
Moun lan AFRIK de LÈS yo ,te konn `fè anpil komès ak LA CHINE lan epòk lan .Se te LA CHINE ak LEND sèlman ki te fabrike,tise SWA!

Dizon ke gen yon band done ak dè fè dokimante ki te la depi lontan, se fouye kominote nou yo pa't gen mwayen a yon moman done pou al fouye. Mwen konprand ke Ayisyen manke enfóme paske se yon pèp ki ap pran tan pou konprand vrèman sa demokrasi ak jistis sosyal vle di.

M'ap gad an fas la 2 endividyèl ki chita ap satire sit yo ak yon seri de enfómasyon ke yo glane patou, ki san rapó ak topik Ayiti a e pi yo ap di ke sit yo enstriktif. Men gen nèg ak nègès ki gen kouraj fè makak...

Mwen pa kwè non pli ke se yon kestyon de lang, J.... Si yon moun ap ekri verite pa gen problèm ak lang w itilize a. Plen dokiman angle ki rakonte anpil foste. Sepandan, kóm se lang de difizyon ki plis entènasyonal, moun ki enterese a kestyon sa yo jwenn yo fasil. E pi fo ke nou toujou sonje ke se pa tout moun ki enterese a jeneyaloji ak antropoloji. Antre nou, kote Ayisyen gen mwwayen pou al fè rechèch pouse sou eritaj Afriken yo pandan ke nou pa menm ka aprand moun yo li?

Nou p'ap blye non pli ki ès ki te ekri listwa ke nou tout te aprand bor isit an Oksidan. Tan ap fini pa fè travay li, tout manti gen pou yo kaba. Men n'ap sonje itou ke l'homme ne vit pas seulement de pain... mais aussi de beurre. Yon fanmi divize pa prospere.

AINSI;

Anpil bagay mwen repwodwi yo se lan LIV mwen pran yo ;liv sou papye.
Yon NÈG tankou BASIL DAVIDSON yo ize TÈKS misye yo lan INIVÈSITE.
Mwen panse ke sa misye ekri ta ka itil ;paske bagay misye yo ""peer reviewed"".

Lan liv MISYE ki rele ""A HISTORY OF WEST AFRICA "" misye gen plizyè CHAPIT sou BENIN.BENIN gen anpil ENFLIYANS sou jan kilti AMERIK lan.Baz RELIJYON AFRIKEN yo lan AMERIK lan se BENIN li sòti.
Wa BENIN yo te gen anpil ENFLIYANS lan 15zyèm SYÈK lan
Kididonk se gras ak ENFLIYANS WA BENIN yo ke de RELIJYON tankou VODOU,SANTERIA ,CANDOMBLE elt..sanble konsa.
Men sa BASIL DAVIDSON di de BENIN lan 15 yèm syèk a 16yèm syèk e de yon WA LEJANDÈ ki te rele OBA EWUARE

By the middle of the SIXTEENTH CENTURY ,perhaps earlier ,the OBA of BENIN ruled over an area which spread from the region of modern LAGOS to the NIGER DELTA.Even when the PORTUGUESE first came into touch with BENIN in 1486,they were impressed with the great size of empire and the authority of its ruler.
BENIN had in fact become the largest of the political systems of GUINEA.IT TRADED FAR AND WIDE,RECEIVED EMBASSADORS FROM PORTUGAL AND SENT EMBASSADORS TO EUROPE.

OBA EWUARE

One of of the most famous OBAs of this time of expansion was EWUARE who came to the throne in about 1440.He is said to have travelled widely in GUINEA and even to have visited the CONGO.
EWUARE was ""courageous ,powerful and wise"" say the traditions.He fought and captured 201 towns and villages in EKITI,IKARE,,KUKURUKU,EKA and IBO country..
He made good roads in BENIN city..In fact the town rose in importance and gained the name of city during his reign...It was he who had the innermost and greatest of the walls and ditches made around the city.
It was under EWUARE that the empire of BENIN had his first sights of EUROPEANS ,for in 1472 the PORTUGUESE captain RUY DE SIQUEIRA brought a sailing ship as far as the BIGHT of BENIN.

EWUARE is remembered as an outstanding ruler as not only for his conquests and breadth of contact with his neighbours.He also presided over important political developments.For it was under EWUARE ,that the STATE COUNCIL of BENIN was formed ,together with other new political institutions; and it was from this time that the political system of BENIN acquired not only a powerful central ruler but also a central government,with officials and departments and regular means of administering the empire

(A HISTORY OF WEST AFRICA-FIVE DYNAMIC CENTURIES-PAJ 101 ak 102)

Mwen pa kestyone verasite ak itilite sa w ekri J... M'ap pale de yon band lót endividi. W konen mwen pa janm gen problèm al gad sa k'ap pase sou lót sit malgre tou men sa revoltan lè m'ap gade ke se medyokrite nèg ak fanm sa yo ap remèt. Sa pa gen okin rapór ak w. M'ap pale de nèg ak fanm ki chita ap rapóte fè divè ou jwenn sou tout pótail lan Entènèt ak lan jounal e la ankor yo pa menm konn sa pou yo trye. Mwen byen di sa ki ta an rapór ak Ayiti. Lan sans sa a, 30% moun ki kontinye vin sou sit la se sa yo ki toujou trouve enterè a sa ki ap di. Mwen trouve ke sa w ekri yo fidèl a pozisyon w an jeneral. A pa mwen di w ke m'ap gade souvan program k'ap pale de sosyete Afrikèn lan peryód pre-kolonyal. Mwen toujou eksprime rezèv pafwa lè n'ap pale de kestyon aplikasyon lang parekzanpl ak lot sijè men se pa kontr mwen kontr ide yo an jeneral.

Men de program mwen t'ap pale ya:

Lost Kingdoms of Africa: Lost Kingdoms of Africa

http://ww3.tvo.org/video/162940/lost-kingdoms-africa-west-africa

Art historian Gus Casely-Hayfor

Nou ka tyeke lót lyen ki pale de Benin jisteman, Gran Zimbabwe, Nubia, elatrèy.

Byen ke mwen pa ka tyeke LYEN ou mete akòz de ""COPY RIGHT RESTRICTION""  antouka se bon bagay.

Si yo ka gade sa ann AYITI sa ankò pi byen.Lè mwen t ap grandi ann AYITI ,mwen te konsidere tèt mwen plizou mwen ""well read"" men mwen pa t janm menm SOUPSONE ke se se konsa LAFRIK te ye anvan EWOPEYEN yo te penetre sou KONTINAN an.

Mwen te plizoumwen entènalize sa m te konn wè sou ""TINTIN EN AFRIQUE"".Franchman mwen te konprann ke te gen ""KANIBAL"" vre ;moun ki te bouyi MOUN lan CHODYÈ.

Men sa pa etone ""an retrospèk"" paske ""LES AVENTURES DE TINTIN"" se te BÈLJ ki te ekri yo e mesyedam sa yo te komèt youn lan pi gwo JENOSID lan istwa LIMANITE lan CONGO ant 1895 ak 1908.

Sa mwen pi sezi se lè m ap li ou byen gade FIM sou BENIN ki te kreye youn lan gran sivilizasyon ann AFRIK.
Tankou m te di l anvan ;lan 15yèm syèk LEWÒP pa t gen anyen an plis ke mesyedam yo ;o kontrè!

Li merite menm pou yon 6 mwa lan lekòl ann AYITI pou yo pale timoun yo de ISTWA sa a.

An pasan ;FRÈ CASTRO yo ak LULA te envite prezidan BENIN an pou yon vizit ;akòz de enpòtans peyi sa a lan KILTI KIBA ak BREZIL.
PREVAL pa t oze,paske ELIT lan t ap kritike l;san w pa bliye PWOTESTAN YO;yo ta kap di l ,l ap voye VODOU monte (lol)

J..., mwen pa konprand "copy restriction" la.

A...
Lè mwen klike LYEN an.Mwen wè PAJ lan ak KÒMANTÈ yo ,men kote FIM lan ye an ,men sa m wè:

We're sorry,the video you're trying to watch cannot be viewed from your current geographic location due to rights restrictions

OK, m'ap gade si gen yon lot posibilite.

kom mwen konen w se yon lekte enfatigabl, m'ap mete de gwo volim sa yo pou sa ki enterese. 2 gwo tom, neg ki ekri yo rele Charles C. Mann. Mwen konen ke gen anpil lankr ki koule deja sou kestyon kolonizasyon sa a men malerezman gen anpil bagay toujou pou moun dekouvri sou krim ak enposti ki bay mond n'ap viv la.

1491, New Revelations of the Americas Before Columbus
1493, Uncovering the New World Columbus Created

Fo k mwen di ke mwen k'ap pale a m'panko gen tan pou chita li yo okonple men mwen li kelk pasaj tankou kote Chinwa te lan esklavaj ap ranmase kk pise zwazo (guano) sou yon zile, lan travo fose menm, ke se esklav Nwa yo te bay siveyo yo, mate yo. Anmwey!

Sa raple'm yon gran moun Chinwa ki kwaze mwen lan yon andwa piblik kote plizye imigran t'ap diskite de Mondyal. Depi w we neg Chinwa sa w ka santi ke li se yon fachis rasis. Se yon ignoramus ki t'ap pase e pi li we nou ap ri, li santi li vize, li proche e pi li di'm ke yo te konn bat Nwa ak fwet e patati e patata. Se pa bagay mwen repond men te gen yon Bulgare lan zone la, donk moun ki sot lan peyi sosyalis e ki byen enstrui; Bulgare la di misye, yo te konn bat Chinwa ak fwet itou mon cher, Chinwa te lan esklav itou bor isit... E si misye te konen ki kote mwen soti, madigra figi anana sa a ta sonje ke mwen sot Ayiti, donk mwen pa ne esklav. (lol) Si mwen te konen byen, mwen ta mande'l si se Perou li soti pou li rayi Nwa konsa. Misye sanble ansyen sevite ki te ret kay gran neg mechan yo an Chine ou byen li ka se desandan esklav an Chine ou o Perou. (lol)

Fo k mwen di ke mwen konn en pe lan istwa laChin, Japon, lan saga moun sa yo an Amerik, ki pa dous menm, mwen konen ke yo te tou patou ak suiside tet yo an ba move tretman. Men gen anpil bagay pi grav ki te pase. Mwen konprand pouki gen moun sa yo ki pran rasin depi 2 syekl an Amerik ki ka pa renmen Nwa.

Pou dokiman video Lost Kingdoms of Africa, mwen regret ke gen barye copyright akosde peyi yo. Petet si nou eseye ak BBC sa ka mache. Detoutfason, mwen pa we pou ki yo ta entrouvabl sou PBS.

AINSI;
PBS te komisyone yon seri de FIM sou LAFRIK ;ISTWA ak KILTI ;se HENRY LOUIS GATES ki te fè yo.Mwen kwè sa te koute plis ke 5 MILYON DOLA,si m sonje.
Ou gen dwa jwenn yo sou YOU TUBE.

Oui J..., mwen te konn gade yo sou PBS ki disponibl o Canada itou. Profese Gates te ale menm Mozanbik, Tanzani. Se menm ide a BBC reprand dapre'm. Jisteman, seri BBC a ki rele Lost Kingdoms of Africa sou YouTube. Mwen te pwal mete yo sou sit la men m'te manke tan. W ka al verifye si w vle.

Mwen sonje yon bagay RANDALL ROBINSON te di .Misye di FIDEL CASTRO te di l ke yomenm DESANDAN ESPANYÒL se pou yo pran prekosyon lè y ap di ke se BLAN yo ye.

ROBINSON di CASTRO di l ke yon GWOUP paka OKIPE yon lòt pandan 700 zan epi pou w di ou se YON GWOUP OU PA YON LÒT GWOUP.
Afriken yo te okipe LESPAY pandan 700 zan.Pafwa se AFRIKEN ki konn asosye ak ARAB yo ;pafwa se AFRIKEN lan SID SAHARA yo ,lan kote yo te rele MALI (ki pa MALI jodi an) se te yon DRAN ANPI ou byen GHANA ki te yon ANPI ki te enkòpore GHANA jodi an.
Sa a se yon DOKIMANTÈ ki te parèt lan KANAL 4 ann ANGLETÈ.Moun ki ap fè NARASYON an ap chache demistifye yon bann bagay ke EWOPEYEN ,pran pou sèten.
San MIZILMAN yo,sa nou rele SIVILIZASYON EWOPEYEN an apre ANPI WOMEN an te EFONDRE pa t ap posib.

Sa ki kirye ,si nou paka gade tout DOKIMANTÈ an ki LONG ;kòmanse l lan anviwon 59 MINIT kon sa.
Se lè youn lan reprezantan pi GRAN FANMI ANN ESPAY yo ;FANMI SIDONA ki kapab trase FANMI an 800 LANNE konsa,di li pa si ke FONDATÈ DINASTI an pa t NWA.Li te yon MIZILMAN e lan epòk lan MIZILMAN RICH yo ,po yo te NWA e yo te gen tandans sòti ann AFRIK.
EKSTRAWÒDINÈ!

ww

Wi AINSI;

Tout ""show"" ""LOST KINGDOMS OF AFRICA"" yo sou YOUTUBE.
Sa a se sou GREAT ZIMBABWE.
Gen EWOPEYEN pou yo pa t rekonèt ke se AFRIKEN a PO NWA ki te bati PIRAMID yo te konn di ke se MOUN ki sòti ann AZI ki te bati yo.
Men lè yo te rive lan SID AFRIK lan ;lè yo te wè ""ruines"" gwo CHATO sa yo ;chato an pyè taye yo pa t konn sa pou yo te di.
Yo te bay tout kalite EKSPLIKASYON KOMIK;paske se pa AFRIKEN ki te ka BATI CHATO sa yo:

M'ap ajoute rès seri a sou menm post sa a byen ke moun ka al gade yo sou YouTube. Sa se Zulu Kingdom. Moun ka klike sou lót lyen yo si yo enterese.

https://www.youtube.com/watch?v=his2nY2LXOQ (Nubia)

https://www.youtube.com/watch?v=UL2Qv_ytdp4 (Asante)

https://www.youtube.com/watch?v=Gh8obeUSz94 (Berber, Morocco)

https://www.youtube.com/watch?v=dbIFWa1OM0Q (Ethiopia)

https://www.youtube.com/watch?v=Je0K0BAJ1hY (West Africa)

Kounye an ,pou yon ti moso KILTI.Kilti mele ak ISTWA tou.

Enstriman yo rele ""xylophone"" lan se AFRIKEN yo ki te entwodwi ann EWÒP pandan OKIPASYON SID EWÒP lan.ESKLAV yo tou te pote l lan AMERIK lan.

Yo swiv trajektwa enstriman sa a ,lan kòmansman lanne 500 yo (500 A.D).Lan tan sa yo te gen anpil kontak ant AFRIK de LÈS ak peyi AZI-PASIFIK yo ;peyi tankou LA CHINE,peyi MELANEZI yo ak LEND.
Ou gen dwa wè prezans yo lan ZILE tankou ZANZIBAR ak MADAGASCAR.Menm NON yo ,yo konsève.

""xylophone "" te fè chemen l rive lan AFRIK de LWÈS.Se yon enstriman ki gen anpil tradisyon ann AFRIK.
Sanble tradisyon sa a ,ap kontinye e pòte l byen ;jan m wè timoun NIJERYA sa yo ap fè ""xylophone"" sa yo chante pou yo:

Mwen t'ap li orijin gita a pati de evolisyon enstriman sa a an Ewop. Mwen pa janm refite sa paske sa pa janm sanble definitif. Men yon lè te gen yon repotaj sou Afrik e ke yo t'ap montre enstiman kod ti moun fabrike ak bwat luil parekzanpl ou byen lot materyo ki tonbe anba main yo. Dam la te di an pasan "soit l'anc♪tre de la guitare". Dam sa a se yon mizisyèn klasik ki jwe klavsen e ki gen emisyon chak jou lan radyo lEta bor isit. Konesans li bokou plis pouse pase pa'm. Sa li di a gen dwa vre tankou gen dwa se yon rapel ke Afriken envantif. Lè w byen gade se pa selman an Afrik. An Ayiti, moun ki pa menm konn form kontinan Afrik pa pale pou istwa kontinan sa a, yo te toujou ap kreye prop enstriman pa yo, tankou gita ak nenpot bwat yo jwenn, yo itilize po ak fibr tach pou fabrike yon entriman yon kod, elatrèy. Nou jwenn sa itou lan tout peyi Sid-Ameriken yo siotu kote ki gen ou ki te gen yon bon nonb moun Nwa. Mwen kwè itou ke kreyativite kay tout pèp sitou kote moun yo ap goumen pou sivivans.

Se balafon ti moun yo ap jwe ki san dout se zansèt xylophone ou vibraphone. Sa mwen remake sè ke balafon sa yo se fabrikasyon endistriyèl.

ainsi ne soit-il a écrit:Mwen t'ap li orijin gita a pati de evolisyon enstriman sa a an Ewop. Mwen pa janm refite sa paske sa pa janm sanble definitif. Men yon lè te gen yon repotaj sou Afrik e ke yo t'ap montre enstiman kod ti moun fabrike ak bwat luil parekzanpl ou byen lot materyo ki tonbe anba main yo. Dam la te di an pasan "soit l'anc♪tre de la guitare". Dam sa a se yon mizisyèn klasik ki jwe klavsen e ki gen emisyon chak jou lan radyo lEta bor isit. Konesans li bokou plis pouse pase pa'm. Sa li di a gen dwa vre tankou gen dwa se yon rapel ke Afriken envantif. Lè w byen gade se pa selman an Afrik. An Ayiti, moun ki pa menm konn form kontinan Afrik pa pale pou istwa kontinan sa a, yo te toujou ap kreye prop enstriman pa yo, tankou gita ak nenpot bwat yo jwenn, yo itilize po ak fibr tach pou fabrike yon entriman yon kod, elatrèy. Nou jwenn sa itou lan tout peyi Sid-Ameriken yo siotu kote ki gen ou ki te gen yon bon nonb moun Nwa. Mwen kwè itou ke kreyativite kay tout pèp sitou kote moun yo ap goumen pou sivivans.

Se balafon ti moun yo ap jwe ki san dout se zansèt xylophone ou vibraphone. Sa mwen remake sè ke balafon sa yo se fabrikasyon endistriyèl.

Pa konprann se envantif moun yo envantif konsa non .Tout bagay yo se yon kote yo sòti.Afriken gen dè milye lanne y ap jwe KORA ;se tankou yon GITA ki gen menm 10 KÒD.
Pou orijin ""XYLOFÒN"" lan mwen li sou plizyè kote.KONTAK AFRIK de LÈS te gen ak CHINWA yo ,sou kòt PASIFIK lan gen anpil ENPÒTANS lan devlopman ISTWA MONDYAL lan.
Se MIZILMAN yo ki te entwodwi FIZI sou kontinan EWÒP .Yo te rele l ""firestick"".CHINWA yo apre yo te envante POUD A KANON te ize l pou KANON ,4 A 5 syèk anvan EWOPEYEN yo te konnen l.
Gen yon enstriman ki tankou GITA ,ke KIBEN yo ize ,mwen te tande youn lan NÈG ""BUENAVISTA SOCIAL CLUB "" di ke se AFRIKEN MIZILMAN yo ki te entwodwi l ann EWÒP    [/b]

Sa a se yon eksplikasyon ke WIKIPEDIA bay de orijin XYLOFÒN lan.Sa ka gen yon TRANTÈN LANNE mwen te li yon LIV ki te pale de sa ke AFRIKEN yo te pòte ann EWÒP.Youn ladan yo se te enstriman ki rele XYLOPHONE lan ,pami lòt ENSTRIMAN MIZIK ak jwèt tankou ECHÈK:

www.en.wikipedia.org/wiki/Xylophone

Epitou anpil lan MOUN yo ;menm si yo pa janm tande pale de LAFRIK men LAFRIK lan rete ak yo .Moun yo konn travay METAL ;yo konn ""melt"" pou yo fè chodyè.Dapre ou ,ki kote tradisyon sa yo sòti.AFRIKEN sitou AFRIKEN AFRIK de LWÈS yo gen MILYE LANNE y ap travay ak METAL ;Y ap ""melt"" ak ""smelt""

An palan de kontak ak Chinwa yo, mwen te gad yon video sou fóm diapo kote yon neg vle demontre ke Nwa te kolonize la Chine. Misye montre on seri de objè atizanal ak foto moun popilasyon ki pote trè negroyid e men cheve krepu. Si m'sonje byen video a se Black Chinese.

Mwen tande tout kalite istwa ki vrèsanblabl ou ki gen yon eksplikasyon istorik kelkonk lè moun ap fouye, ap fè antropoloji. Depi toujou, migrasyon se te yon fenomèn kay moun sou tè a. Bor isit, menm popilasyon otochtón yo se mongoloyid ki te travèse lArtik. Menm si dènyèman mwen tande yon koze ke Afrik pa vrèman tè orijin Limanite, on sèl bagay, mwen panko tande y'ap di ke Afriken yo se migran ki kolonize Afrik. (lol)

Mwen tonbe sou anpil video enteresans pakwa kokas itou k'ap valorize pèpl Nwa. Mwen pa dakor parekzanpl ak on seri de nasyonalis Nwa yo vle rekipere tout bagatèl pou yo, se konsa yo fini pa reprodui menm imaj enperyalis la, donk yo pa ka rekonkeri otantisite yo.

Sa ki enpótan se rankontr antr anpil pèplad ki fè mond la avanse menm si sa gen tandans profite a izipatè yo. (lol)