Pou ki sa AKADEMI KREYÒL lan ENPÒTAN PLI KE JAMÈ.

Sou NÈT lan gen 2 program se BING TRANSLATOR:

www.bing.com/translator
ak GOOGLE TRANSLATE.
Lan program BING lan ,ou pa menm bezwen di ke yon FRAZ se KREYÒL ;si w klike AUTO-DETECT ,y ap wè sa otomatikman w ap kapab tradwi nenpòt FRAZ an KREYÒL lan plis ke 50 LÒT LANG.

Pou GOOGLE TRANSLATE mwen tradwi woutinman ATIK JOUNAL PÒTIGÈ yo an KREYÒL.
Alòs bagay ke KREYÒL ap izole nou an ;sa pa estipid ankò sa INYORAN.

Kijan AKADEMI KREYÒL ap gen plis ENPÒTANS ;se paske plis ke LANG lan ESTANDADIZE ;se plis ke PROGRAM sa yo ak gen plis fasilite pou l tradwi yo.
Se yon gwo KOUT MEN ke BING ak GOOGLE ap bay LANG KREYÒL lan.

Se youn lan rezon lan zafè MATELI refize pou l siyen LWA sou AKADEMI LANG KREYÒL lan ;li dwe ALE.
Misye kont ENTERÈ PEYI an!

Prezidan MARTELLY rejte dun revèr de la "main" yon projè de loa vizan a la fondasyon de yon Akademi ayisyèn destine a la normalizasyon e o pèrfeksyOnman de la lang kreOl.

Ki motif Prezidan MARTELLY evoke pou li deside ranvwaye dosye a o kaland grèk ?


Amoph

AMÒPH;

MATELI ESTIPID.Menm jan ak lòt NÈG ,se yon NÈG ki konprann li lan 19 yèm syèk toujou.
Se menm rezon ki fè ke misye te pwopoze FRANSE ,pa KREYÒL kòm lang travay lan KARIKÒM lan;malgre ke KREYÒL se lang ki pi PALE lan KARAYIB lan ou pito lan KARIKÒM ;se jis paske KIBA ak RD pale PANYÒL.
KREYÒL se dezyèm LANG lan SENTLISI,DOMINIK.TRINIDAD ak GRENAD.
Se paske NÈG tankou MATELI yo tèlman REYAKSYONÈ ,yo vin SÒT!

Nou pa gen kontnu entegral dosye a, par konsekan, Forumhaïti dwe jwe la plu grand prudans. Tan ke nou pa gen sou la "main" la w lè koz ki pouse Prezidan MARTELLY a jele projè a, pa gen lektris ni lektèur seryeu ki pral pran arguman nou yo pour arjan kontan.

Amoph

Wi AMOPH;
De ki AGIMAN w ap pale la a.Pouki sa ou pa fè TI RECHÈCH pa w.Depi w vini sou SIT sa a ;se pou FRANSE w ap plede.
Se dwa w.
Pou mwen fè w konprann pi byen ;paske dapre mwen ou pa fin twò maton lan KREYÒL lan.

Vos arguments sont dépassés.Il n'y pas une seule raison valable que la langue FRANÇAISE soit toujours la prééminente langue en HAITI.
PAS UNE SEULE.
En définitif ce sera la FRANCE pour ses propres intérèts et les gens qui pensent comme vous donneront ou cèderont cette place à la langue française.
AMOPH;
Voici la place qu'occupe la LANGUE CRÉOLE HAITIENNE dans les AMÉRIQUES.
10 millions parlent cette LANGUE ,en HAITI ,la totalité de la population;environ 1 million la comprennent en RD;de mème qu'à Cuba.C'est le deuxième langue de CUBA .Elle est parlée couramment dans les provinces de MATANZAS,de GUANTANAMO et la province d'ORIENTE.
20% de la population du BAHAMAS parlent CRÉOLE ,c'est leur deuxième langue.
Dans les ILES DOMINIQUE et SAINTE LUCIE ,plus de 3/4 de leur population sont fluents dans cette langue;sans oublier qu'une minorité la parle dans l'ile TRINITÉ et GRENADE.
Si nous avons une ACADÉMIE pour régulariser cette GRANDE LANGUE ,nous pourrions la controler et expandre notre influence comme les FRANÇAIS le font avec leur controle de la langue FRANÇAISE.
On ne pourrait pas oublier l'expansion du CRÉOLE HAITIEN en AMÉRIQUE du NORD ou le CRÉOLE HAITIEN a atteint un statut QUASI-OFFICIEL dans certains ETATS comme NEW YORK et MASSACHUSETS.
Au Massachusets ,toute les lois de cet ètat sont traduites dans la langue CRÉOLE HAITIENNE ;ce qui n'est pas mème encore fait en HAITI.Les lois en HAITI sont presque toutes exclusivement en FRANÇAIS.
Je m'arrète la!

Joel,

Ou ap gaspiye tan ak enèji ak mesyedam sa yo ki kontinye pi zele pase mèt kay nan defann kay la. Pou mwenmenm, pa gen agiman lojik ki ka konvenk moun sa yo gen dlo nan lanmè.  E Lafrans konnen li ka toujou konte sou gadyen lakou li fomate nan ansyen koloni li te prije yo.

Sa ki pi enpotan, se pou Ayisyen jwenn mwayen devlope nivo konesans yo nan tout kalite domèn ki enpotan anpil nan syèk k ap vini an. Travay nèg save tankou Degraff ap mete aladispozisyon pwofesè nan peyi a. Travay serye k ap fèt nan mitan kominote Matènwa sou zile Lagonav, se pou nou kore yo, ede miltipliye yo.....Epi, ede Ayisyen divèsifye sous enfomasyon yo. Aprann braselide ak kouzen azyatik yo, aprann konprann ki jan 6 milya moun sou planet la ap viv. Izole ti geto ewosantrik la. Lafrans se yon ti peyi ensiyifyan l ap tounen dejouzanjou. Zafè moun ki kontinye kwè vilaj Gaulois Asterix la se reyalite.

Kanta pou Miki, moun ki kontinye espere wè desizyon jenyal ap pran nan pale nasyonal krake a, nou ta dwe retire ko nou nan mitan touf nyaj la - si se pa sa, nou po ko prèt pou nou wè klè. Miki does as Miki can be expected to do.

Jaf

Nou pa mande anyen pou gen tout vire ron sa yo. Nou pap kouri par 4 chemen. Venon dirèkteman o fè :

Ki sa ki ne va pa dan le dosye ki fè Prezidan MARTELLY kouri dèryèr nèg yo, kwape nèg yo ki te vini avèk projè a ?

Ki sa Prezidan MARTELLY reproche nan dosye a ?




Entèrvansyon nou sou sujè sa a, se pa defandr enterê yon kèlkonk pèupl o detriman de yon lOt pèupl kOm nOtr ami JAF e père Joël vèul fèr kwar a no lektris e a no lektèur.

Nou pa an tren non plu de plase la lang fransèz o desu dè zotr lang, mêm si nou gen opinyon nou ladsu : avèk lang fransèz la byen aplike a lekOl, o mwen nou gen garanti ke nou pap fè fos rout, kar byen dotr peyi, dotr nasyon, dotr pèupl te dejà anprunte "voie" sa a egalman, yo byen reusi.

O pwen nap mande nou poukisa se ayisyen sèulman ki echwe nan yon domèn où tout lOt pèupl reusi san tro de pèn ?

Nou mande klarte pour lektris e lektèur yo. Se tou !!!


Amoph

Mwen dakò ak JAF ki di ke diskite ak ou se voye WÒCH pou konble LANMÈ.
Sa pa anpeche m mande w ki peyi ,a pa la FRANS ,ki anplwaye FRANSE an e jwenn siksè ak li?
Menm si ta genyen ;di m youn ki gen yon LANG ke 100% popilasyon an pale e yo ize FRANSE kòm lang EDIKASYON ak ADMINISTRASYON?
Di m youn?
Jis pa kiryozite!

Epi w mande ki rezon MATELI bay pou l pa siyen LWA sou AKADEMI an?
Li pa bay okenn rezon.
SENA ak CHANM lan voye LWA a pou misye SIYEN ,li prann e foure l lan TIWA,
Sa a se ZAK OBSKIRANTIS,
Si l te fè yon pledwaye e bay rezon pou ki li pa siyen l ;moun ta ka eseye konprann

Miki se yon Crackhead - yon nonm san fòmasyon, ni edikasyon. Valè Akademi Kreyòl la, se pa bay Miki ka konprann. Ou pa wè se kanaval Clinton mete misye òganize sèlman.

Amoph limenm ap fè ekspre ekri Franse ak òtograf fonetik pou li ka ede moun aryere ki ap mache di Kreyòl la se "Franse yo mal ekri" kontinye repete yon estipidite san parèy. Kòmkwa, nan ane 2013 sa a, moun ta ka di Panyòl ak Franse, se Laten ki mal ekri.

Amoph, yo ekri "Venons directement aux faits". "venon" pa yon mo Kreyòl. Li pa gen okenn sans. Se parès ak lapèrèz pou yo admèt yo pa konnen ki jan pou yo ekri lang 100% Ayisyen pale a, ki lakòz, yon ekip Ayisyen ki alfabetize an Franse kontinye ap pran pòz yo pa ka fè diferans ant Kreyòl epi Franse. Nou fout parese twòp! Sa pran 2 zè d tan pou yon Ayisyen ki deja alafabetize nan lang Angle, osnon Franse, aprann ekri Kreyòl nòmalman. Paske ou deja metrize lang nan. Ou konprann tout sibtilite li, se senpman prensip ekriti li ou po ko aprann. E, mesyedam ki te travay sou gramè lang nan te asire yo, se teknik lengwistik modèn ki te enspire chwa syantifik yo te fè pou ekriti lang nan. Kidonk, li fasil pou nou aprann li, depi nou reyisi kase chenn blokaj mantal ak parès ki kenbe nou nan espas analfabèt movèz volonte a.

Kanta pou Miki, kite mouche a prepare pwochen kanaval la tande!

M jete m !

Jaf

moun ki gen volote aprann....ale la a, epi trapde ou ap aprann prensip ekriti Kreyòl Ayisyen an: www.kreyol.org

JAF;

Te gen yon JÈN KANADYEN-AYISYEN ki te konn entèvni sou SIT la ak yon ""NON PRETE"" TI NÈG.
Misye te fèt KANADA e misye te di li pankò janm ale ann AYITI.
Mwen te swiv evolisyon misye.
Misye te kòmanse menm jan ak AMÒPH ;men apre mwens ke 1 an ;mwen pa t pi MATON ke misye.
Mwenmenm se sou NÈT lan ;mwen aprann li ak ekri KREYÒL.
Mwen se jenerasyon ke se te ""ZO"" SALNAV sèlman ou te konn tande ap pale KREYÒL sou RADYO.

O plan kulturèl :

Ayisyen, gwadloupEen, martinikè se kalalou kraze nan bouyon.

KreOl se lang matèrnèl a la fwa ayisyen, gwadloupEen e martinikè.

La pratik du fransè dan lansènyeman se de nouvo yon pwen komun antr ayiti, gwadloup e martinik.


Nou konstate an fen de kont :

GwadloupEen e martinikè reusis trè byen a lekOl où yo anrejistre yon "taux" trè ba danalfabèt. Tandi kavèk la mêm experyans realize an Ayiti se lechèk, la degrengolad, la decheans akselere, ...


Poukisa se ayisyen sèulman ki echwe nan yon domèn où tout lOt pèupl ki pratike li reusis kOrèkteman, dlo lo lo ?


Amoph

AMÒPH;

GWADLOUP ,GIYÀN ak MATINIK se DEPATMAN FRANSE.
Se pa plede ap itilize bagay ki vin ""KLICHE"" lan yon sèten gwoup MOUN.
Ale enfòme w.

Lang TRINIDAD se te KREYÒL tou.Se lan kòmansman 19yèm syèk lan ke ANGLE yo te vin pran TRINIDAD lan men FRANSE yo.
Angle yo te gen yon PWOBLÈM.Yo pa t ka kominike ak TRINIDADYEN yo pou preske 3/4 19yèm syèk lan.
Se te yon DEZAS paske ANGLE yo pa t ka fè LEKÒL pou TRINIDADYEN yo ;paske yo pa t ka kominike .Yo rive fè l se lè yon TRINIDADYEN vè lanne 1860s yo fè yon DIKSYONÈ KREYÒL-ANGLE e li bay ANGLE yo li.
Misye se yon EWO lan TRINIDAD ;si se pa t pou misye anpil lan TRINIDADYEN yo t ap rete ANALFABÈT.
M ap chache NON misye pou wou;mwen bliye l.

Kanta GWADLOUP,GIYÀN ak MATINIK ;ale li de MOUN tankou Dr RAPHAEL CONFIANT,yon MATINIKÈ.Misye ap di w BATON (lol) yo te konn pran lan KLAS ,lè yo te konn ize ""KREYOLISM"" ;menm jan ak timoun ki te lekòl ka FRÈ ann AYITI.
Epi AMOPH;

Ou mete GWADLOUP,MATINIK ak GIYÀN ansanm ;a pèn si total lan plis ke 1 MILYON MOUN.
Ou konnen tou ke apre 1804 ;LANG FRANSE pa t LANG peyi an ;mwen di sa paske mwen tande SENATÈ ANICK JOSEPH di ke peyi an te chwazi FRANSE apre LENDEPANDANS ,paske AKT ENDEPANDANS lan te fèt an FRANSE.
Yo te ekri l an FRANSE paske yo te ekri l lan LANG sa a paske yo te vle MONN EKSTERYÈ an konprann sa yo te ekri;malgre ke an FRANS menm pa t gen anpil MOUN ki pale FRANSE.
Lang FRANSE an ,an 1804 ;jan moun lan sa yo rele ""L'ILE DE FRANCE"" te pale l (a rebò PARIS) te mèt CHINWA lan sa ki konsène moun ann AYITI yo.
Yo pa t gen okenn familyarite ak li e se pa ke te gen RADYO an 1804 pou yo ta menm tande l.FRANSE te yon LANG ETRANJÈ  ki pa rete ak ETRANJÈ pou preske TOTALITE MOUN ann AYITI.

Preske pou tout listwa l preske tout popilasyon AYITI an pa t JANM TANDE ,m ap repete yo pa t JANM TANDE FRANSE PALE.
AN 1915 lè AMERIKEN yo debake ,se sèlman 6% POPILASYON an ki te konn li ak ekri.
ZAFÈ NÈG ap di ke LANG FRANSE an lan KILTI nou.
PWOUVE L;M AP TANN YO.
Nou pa gen anyen pou nou wè ak LANG FRANSE.Yon  PÒSYON POPILASYON an se ak RADYO ,lan lanne 1930s yo ,yo KÒMANSE TANDE FRANSE ap pale.MWEN BYEN DI ""TANDE"" e RADYO se te lan VIL yo sèlman yo te ye.
Nou pa gen anyen pou nou wè ak LANG FRANSE an!
Pou m fini ;Moun ki ap di ke ESKLAV yo te devlope KREYÒL pou yo sa KOMINIKE ak KOLON an ; se pa vre ,paske KOLON FRANSE lan SENDOMENG yo te pale MENM LANG ak ESKLAV yo:KREYÒL 

AMOPH ,LE BELGE.

Men ki rezon ki fè ke AKADEMI KREYÒL ekstrèman enpòtan e dwe òganize san RETA.
Moun ann AYITI yo pa bali enpòtans li te dwe genyen.
Lan ATIK sa a TRINIDADYEN yo di yo vle RANFÒSE lang KREYÒL lan ,lan TRINIDAD.
Gen anpil KOMINOTE lan TRINIDAD ;yo di LANG lan VIVAN ;yo vle l pi VIVAN.
INIVÈSITE WEST INDIES gen yon DEPATMAN LANG KREYÒL .
Mwen espere ou li ANGLE ;si w pa li l ,IZE GOOGLE ou byen BING TRANSLATE.

Gade ki sa ATIK lan di .Yo di KOMINOTE KREYÒL lan TRINIDAD yo ap ize yon BIB pou fè LAMÈS e BIB lan se an KREYÒL AYISYEN

Alòs LE BELGE ;sa nou bezwen LANG FRANSE an fè.Sèlman pou timoun nou yo etidye l ,menm jan yo etidye ANGLE,PANYÒL ak CHINWA.

www.montraykweyol.org/spip.php?article2589

Men yon egzanp tou ,KREYÒL ke TRINIDADYEN yo pale.Li pa difisil pou nou AYISYEN yo konprann li.Yo di ke yo te neglije KREYÒL lan ,lan TRINIDAD men jèn JENERASYON an enterese anpil ak li ,yo etidye l lan LEKÒL ak INIVÈSITE.
Pouki sa pa p ka rive yon lè ke nou kapab voye PWOFESÈ KREYÒL ba yo e yomenm ya voye pwofesè ANGLE ba nou:

www.montraykreyol.org/IMG/pdf/jounal_Kweyol.pdf

mwen renmen sa net aleeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee

KAKAKÒK;
Ki sa w panse sa ""SAVAN "" sa a ki rele MICHEL DE GRAFF ap di la a?