Ayiti : 2007, yon ane Lespwa ki pote anpil dezespwa

Ayiti : 2007, yon ane Lespwa ki pote anpil dezespwa

lendi 7 janvye 2008 http://www.alterpresse.org/IMG/rubon12.gif[/img]




Ane 2007 la nan nivo politik, se te yon ane eskandal, konplotay ak kase fèy kouvri sa. Diferan pati politik ki fòme gouvènman « pliryèl » sa a, antann yo pou mennen bak peyi a nan gou kominote entènasyonal la, boujwazi lokal ak entènasyonal la. Pati politik ki andedan gouvènman Preval Aleksi a mete yo dakò pou kontinye aplike politik neyoliberal la anba kontwòl FMI ak Bank Mondyal, antan y ap plonje peyi a pi fon nan depandans ak okipasyon etranje. Se nan lojik sa a, gouvènman swadizan pliryèl la kontinye bay benediksyon li pou renouvle manda MINISTA nan peyi a. Pandanstan, chak pati ki andedan gouvènman an ap fonksyone tankou yon ti gouvènman anndan gouvènman an. OPL, Fizyon, Inyon, ESKANP, Lavalas, Kid/Alyans, PLB, chak pati sa yo fè ministè yo tounen yon bwat ki osèvis pati yo olye yo sèvi popilasyon an.

Yon lòt bò, eskandal ap pete toupatou nan enstitisyon Leta yo. Lè se pa lapolis ak lajistis, se gouvènman an ak palman an oubyen nan MINISTA, nan sena an ak nan CNE. Nan koumansman ane 2007 la, Prezidan an te deklare batay kont kòripsyon ak estabilite peyi a, se pi gwo priyorite li. Men sa pa anpeche Ayiti toujou sou lis peyi ki gen plis kòripsyon nan sektè piblik kou nan sektè prive a ki gen kòd lonbrit li mare ak kòripsyon ak kontrebann. Kèk ti jefò ki rive fèt pou eseye konbat kòripsyon an pa vreman bay gwo rezilta. Okontrè, menm gouvènman k ap konbat kòripsyon an poze divès zak ki kapab ankouraje kòripsyon. Pami zak sa yo, gen desizyon pouvwa anplas la te pran pou li bay chak depite plis pase 200 mil goud epi chak senatè yon milyon goud pou ouvèti lekòl la. Desizyon sa a plis sanble ak yon desizyon pou mete palmantè yo anba kontwòl pouvwa a olye se yo ki kontwole pouvwa a. Se menm bagay la ki fèt nan nivo lajistis. Plizyè jij nan aparèy jidisyè a gen prim y ap resevwa nan men ULCC. Sa ki fè nan MODEP nou kwè yon desizyon konsa pa kapab garanti sa y ap rele endepandans pouvwa jidisyè a.

Nan zafè sekirite, anpil moun konstate gen yon ti amelyorasyon parapò ak ane anvan an. Men, pa gen dekwa ditou pou okenn otorite bat lestomak yo. Pou ane 2007 la, gen plis pase 200 ka kidnapping malgre gen plis pase 9000 sòlda etranje nan peyi a. Se pa yon bon rezilta ditou, menm si te gen plis ka nan ane ki sot pase a. Sa ki fè n ap toujou di nan MODEP, prezans MINISTA nan peyi a, se yon koli ankonbran. Dènye eskandal kadejak ak kòripsyon ki sot pete nan fòs okipasyon an nan peyi a, montre aklè fòs sa a pa ka gen enterè nan ede nou konstui yon sosyete ki chita sou valè demokratik, ki respekte dwa moun. Okontrè, fòs okipasyon an gen plis enterè nan afeblisman Leta a ak nan enstabilite yon fason pou li ka kontinye benyen nan kòripsyon ak nan kadejak.

Sou plan diplomatik, MODEP konstate pouvwa sa a fè anpil ofansiv nan patisipe nan yon seri randevou enpòtan nan nivo entènasyonal tankou : rankont ant peyi non aliye yo, rankont ALBA, Petwokaribe elatriye. Men, tout ofansiv sa yo sanble ap fèt san okenn ajennda klè. Pouvwa anplas la pa rive pote okenn chanjman nan misyon diplomatik yo. Sa ki ta vle di pa gen okenn chanjman reyèl ki pote nan politik entènasyonal pouvwa anplas la.

Se menm sitiyasyon an ki egziste sou kesyon delege ak vis delege yo. Okenn chanjman pa fèt nan nivo sa a. Pifò delege ki te gen nan pouvwa pase yo, toujou nan plas yo. Jounen jodi a, pifò sektè nan peyi a parèt bouke ak kalite politik pay pwa sa a. Palmantè yo bò kote pa yo, ap fè wont tounen kòlè. Sa ki fè jounen jodi a, gouvènman Aleksi a toujou anba menas pou jwenn katon wouj anba men palmantè yo. Nou gen enpresyon palmantè yo plis itilize pouvwa kontwòl yo genyen an pou fè machanday politik. Sèten moun menm kwè presyon palmantè yo rantab anpil. Yon lòt bò, Prezidan Preval, pou kouvri enkapasite li pou fè fas ak responsablite li genyen, chwazi lage tout mal peyi a sou do konstitisyon an. Alòske, konstitisyon sa a, malgre li se yon konstitisyon boujwa, li poko janm aplike reyèlman.

Nan nivo ekonomik ak sosyal

Pou ane 2007 la, enstitisyon finansyè entènasyonal yo bay pouvwa anplas la bèl nòt pou bon travay yo di l fè nan nivo ekonomik. Men, popilasyon an, sitou mas popilè yo pa menm pran sant bon travay sa a. Pandan ane 2007 la, sitiyasyon an vin pi difisil pou mas yo. Plis pase 60 pou san popilasyon an ki vle travay toujou nan chomaj. Plis pase 500 mil timoun toujou paka jwi dwa konstitisyon an ba yo pou yo chita sou ban lekòl. Plis pase 2000 timoun kontinye ap dòmi san sekou sèlman nan lari pòtoprens.

Pandan tan sa a, pri manje, kay, lekòl, lopital, siman, farin, pen elatriye … kontinye ap monte 17 wotè. Gouvènman an prefere siyen akò tankou APE ki pral anvlimen sitiyasyon difisil mas yo olye li travay pou amelore kondisyon lavi yo. Sèlman nan fen ane 2007 la, pri pwodui premye nesesite yo monte ant 20 al pou 50 pou san (AlterPresse, 13 déc. 07). Nan diskou li pwononse pou fen ane a, Prezidan di pa gen mirak ki ka fèt. Se vre paka gen mirak, men yon minimòm ki ka fèt. Pandan mirak la paka fèt pou mas yo, mirak la deja kòmanse pou boujwazi a nan siyen APE, nan tabli zòn franch, nan tabli Sant pou Fasilite Envestisman ak nan lwa HOPE la. Nan moman prezidan Preval te siyen lwa HOPE la, plizyè eleman nan boujwazi a te bat bravo, yo te fè anpil tapaj medyadik pou fè moun kwè yo pral kreye anpil travay. Prezidan Asosyasyon Pwofesyonèl Bank yo te deklare, yo pata ka gen yon pi bon avoka pase Prezidan Preval. Jounen jodi a, ki rezilta lwa HOPE la bay ? Ki kantite dyòb ki kreye nan peyi a apati lwa HOPE la ? Tout moun ka konstate, zafè lwa HOPE la, se pawòl te kowosòl pou fè moun dòmi. Se sèlman boujwazi koutye a ki gen avantay ladan. Olye pouvwa anplas la, envesti nan pwodiksyon lokal ak nan travay, li prefere aplike yon politik wete trip mete pay (politik neyoliberal) pou kontinye detui pwodiksyon nasyonal la, privatize antrepriz Leta yo epi revoke anplwaye nan enstitisyon Leta yo tankou sa ap fèt nan TELECO. Alòske, menm gouvènman sa a ki refize ogmante salè minimòm nan, k ap aplike plan neyoliberal la k ap donnen plis mizè ak chomaj, pretann li pral batay kont povrete nan dokiman DSNCRP a ki se yon estrateji Bank Mondyal ap enpoze peyi pòv yo depi lane 1999.

Yon bon pati nan popilasyon an jounen jodi a, se diaspora a ki ede yo soutni trip yo. Kidonk, diaspora a jwe yon wòl enpòtan nan ekonomi peyi a nan voye plis pase yon milya dola chak ane nan peyi a. Kontrèman ak lajan enstitisyon k ap bay ponya yo (FMI, Bank Mondyal) ki pa janm fin debloke sou pretèks nou pa gen kapasite absòpsyon, lajan diaspora ki toujou plis pase lajan enstitisyon finansye yo, pa menm sifi pou depanse. Sa dwe fè nou konparnn kesyon dèt la plis sèvi pou fè chantay epi kenbe nou nan depandans.

Malgre sitiyasyon difisil sa a, pouvwa anplas la pa deside pran okenn mezi serye pou amelyore kondisyon lavi popilasyon an. Malgre rèl divès sektè òganize nan popilasyon an pou mande aplike dekrè sou magazen Leta a epi fikse pri pwodui yo, gouvènman an prefere louvri zòrèy li bay FMI ak Bank Mondyal. Sa ki lakòz jounen jodi a, anpil Ayisyen frè nou yo blije kontinye al travay tankou esklav nan peyi Dominikani, al pran imilyasyon nan Bayamas oubyen al mouri nan pran kanntè. Konpòtman sinik gouvènman an fè n sonje deklarasyon ansyen premye minis Latòti te fè madi 4 avril 2006, nan lansman wout Pòtoprens Mibalè a, li te di « Lè w ap fè bòn gouvènans ekonomik, ou paka antre nan sibvansyon. Pwogram bòn gouvènans FMI an entèdi sibvansyon » [1]. Sa ki fè jounen jodi a nou konprann poukisa pouvwa anplas la refize travay pou amelyore kondisyon lavi popilasyon an. Sa pèmèt nou konprann tou poukisa pouvwa anplas la kontinye ap monte pri gaz la san rete, malgre akò Petwokaribe a.

Ki wout nou dwe pran jounen jodi a ?[/b][/justify]

Sitiyasyon malouk peyi Dayiti ap viv jounen jodi a, pa mande pou nou rete ak bra nou kwaze. Nan sans sa a nou mande pou gouvènman an travay tout bon pou amelyore kondisyon lavi popilasyon an nan :

1) Envesti nan pwodiksyon nasyonal la, anpatikilye nan pwodiksyon agrikòl la[/justify]

2) Tabli yon bonjan refòm agrè nan peyi a epi bay peyizan yo ankadreman pou yo pwodui nan bon kondisyon[/justify]

3) Mete an aplikasyon dekrè sou magazen Leta a pou pèmèt malere ak malerèz rale yon souf anba lavichè[/justify]

4) kontwole, fikse pri pwodui ak sèvis premye nesesite yo





Nan MODEP, nou panse rekòmandasyon nou fè yo pa pi difisil pase sa. Se yon seri rekòmandasyon ki kapab aplike nan nenpòt ki Leta boujwa. Li sifi sèlman pou gen volonte politik pou yo reyalize. Men, kòm nou konnen nou annafè ak yon Leta reyaksyonè, antipopilè epi depandan, nou kwè se sèl nan batay nou kapab fòse Leta Ayisyen an patikilye otorite ki la yo mete an aplikasyon rekòmandasyon nou fè la yo. Se poutèt sa, nou mande mas popilè yo anpatikilye fanm ak gason nan katye popilè yo, travayè ak travayèz, peyizan, ouvriye, ti machann, chomè, fanm ak gason konsekan, militan ak òganizasyon pwogresis, pou nou tout leve kanpe pou defann dwa nou genyen pou nou viv tankou moun, dwa grandèt majè peyi a. Nou dwe leve kanpe pou n di non kont politik neyoliberal, kont lavichè, okipasyon ak tout lòt mal k ap plonje peyi a pifon nan twou.

Viv yon peyi granmoun!
Aba lavichè!
Aba okipasyon![/justify]








[1] « Quand on fait de la bonne gouvernance économique, on ne peut pas entrer dans la logique de la subvention. Le programme de bonne gouvernance avec le FMI interdit les subventions ».

Mezanmi reflechi anvan nou mande youn tonm tonm ki ka two cho pou nou manje wi.Minustah pa parfè men tou tan nou pa genyen youn polis modern byen ekipe ak youn efektif do mwen 15000 polisye nou pa ka mande pou minustah rache manyok li non.Si se pa Minustah 4 lane pli zou mwen trankil ke nou sot pase la nou pa tap genyen trankilite saa non. Fos mal yo se tann yap tann Minustah ale pou yo rekomanse arete presidan.

jan peyi saa ye la nenpot politisyen ki genyen lajan drog la nan menl ka rekrite anpil mèsenè.Fè atantyon pou yo pa lage youn siga limen nan de bout nan men nou.Mwen pa renmen wè solda etranje nan peyi Dessalines la tou; men pafwa ant 2 mal ou blije chwasi mwens lan.

mwen dako ak tout lot kritik ke pati MODEP la fè yo.

Fòk nou di bagay yo byen, moun ki abitye pran pouvwa-a an gwo ponyèt yo, se Minista ki bloke yo vre. Se sa ki te o pouvwa ayè yo ki opozan nan moman sa-a. Si pou w chache ènmi Prezidan Preval, fòk wou ale tou dabò nan Afrik di Sid.

San ke mwen pap pran Preval, mwen konnen ke misye de mete yon refòm agrè sou pye. Ti nèg monte, yo pyetinen'l kou labou Kwabosal. Se yon peyi ki rekòmanse a zewo ki nan men Gouvènman sa-a. Vle pa vle! peyi Dayiti sou wout pou li chanje.

Depi se pa "Anperè" a ki opouvwa, tout sèvitè wè nwa.

Ou vle di depi se pa pitit tig se tig la ki o pouvwa tout servitè yo wè nwa?(lol)

Ebyen nou pa konnen sa nou vle vre ? ... Mwen te kwè nou di Preval se "trèt" ? ...E si li se "trèt", pou nou sa vle di "tig".

OU KONNEN BYEN KI MOUN KI TE PRONOSE MO SA YO:"PITIT TIG SE TIG."a CHACUN SON EMPERè(LOL)

Mwen pa kont ke chak chen niche maleng yo jan yo konnen non (lol). Men souple, pinga nou di'm se maleng vwazen-an sèlman ki ap fè pij e ki genyen movèz odè (lol)