Les aventures de Ti-Malice chez les Tipyapyas...

bon kitem ba w yon ti ekzanp pou wè ki met ki te maltrete m plis, mwen tap jwe volley ball nan lame epi bram kase epi doktè Parisien ki te chef orthopediste nan lame a lepok preskrim yon piki epi kapiten Hilaire dim konsa eske w konnen gouvenman an genyen lajan pou achte piki pou jandam. se gras a vye manmanm ki te jwen lajan pou ban mwen poum te achte piki saa.malgre a lepok mwen te konn ap travay 10 zè pa jou pou yon 40 dola pa mwa. ki pat sifi menm pou mwen te manje.mwen te ka ba w plisyè ekzanp nan fanmi m kote grann mwen mouri paske li pat ka wè yon doktè jou swa li te fè yon kriz kadyak .mwen pase si zan nan lame lè mwen kite mwen pat genyen menm 100 dola kom ekonomi.mwen pase 3 zan apre sa nan SNEM lem kite ayiti se ak 20 dola mwen te kitel.

ou ka konprann se manti map bay men mande nenpot moun ki tap travay nan konpayi elektrik nan new York a la fen ane 60 yo e nan ane 70 yo si lè yon enploye Con edison te malad si se pa lakay li ke yo te konn voye doktè al konsilte jou li rele li malad epi nenpot preskriptyon se nan famarsi konpayi ke w te kon al pran li.jis yo te vinn sispann sa nan ane 80 yo men ou te peye yon ti kob pou te ka achte medikamn a yon ti pri ba epi konpayi te peye res la.Mwen pase 31 lane ap travay o Zeta Zuni mwen retrete ak yon pansion de 5 mil dola pa mwa san kote pansyon fanm mwen .antre nou 2 ya an kontan pansyon, sosyal sekirite ak lajan enterè ke nou touche nan evstisman nou; nou pa leve ni lou ni leje nou genyen yon net income de preske 85 000 dola pa ane apre taks de 85.000 dola saa nou ekonomise preske 50000 dola chak ane.Mwen konen li pa anpil pou moun rich men pou mwen li anpil paske li sifi pou nou viv san traka paske nou pa pt pi wo pase bouda nou..Fanm mwen genyen 15 lane depi li retrete mwen genyen preske 10 lane si w kwem manti mwen ka prouve w li epi pou dim poum rayi peyi saa mon chè pemet mwen di w sa ale w la pwit tande ah ah ah ah Non selman mwen te konn touche byen men konpayi elektrik te peyem pou mwen te ale lekol.yo te ranbousem 75% de frè lekol ke mwen te ale.Nou foutt ap volè tout lajan ke yo ban nou pou nou voye yo sere nan bank etranje menm dlo pwop nou pa ba ayisyen pou yo bwè menm kote pou moun kk nan peyi saa se yon pwoblem epi nou toujou ap blame moun ki ap lonje la men ba nou.bann engra.

Amen !!!!!!

Ou lan plat w, papa.
Zafè w pi bon pase majorite meriken de bonn souch.
Konpliman.
Ou te dwe chante chante Webè Siko a: Ala yon peyi !!!!

Pandantan saa, moun ki fèt lan peyi saa ap viv ak food stamps.
Yo gen pwoblèm peye doktè paske menmsi se lan syèk saa, yap eseye mete yon plan medikal, anpil demeplè ap eseye kraze sa.
Aloske kanadyen gen lontan ya p benefisye de plan pa yo ke yo peye yon pri rezonab chak mwa. E si yo pa kapab peye, li vinn gratis nèt.

Mwen te oblije fè gwo bwi lan Veteran hospital lan Nouyok, pou fè yo aksepte bopè m ki te yon meriken ki te ap mouri ak kansè.
Mwen soti Monreyal an bandisyon e mwen di administratè lopital la yon pil kk.
Apa yo te admèt li, paske mwen te mande anraje e di yo se lapolis ki pou wete m lan kosaj yo.

Peyi saa ki bon konsa a, mete apeprè 20 pousan jenn gason nwa lan prizon. Mwen si gen anpil ayisyen ladan yo tou.

Pwoblèm nou, sè ke nou kontante nou de kras avèk miyèt moso paske yo swadizan plis ke sa nou ta jwenn lakay.

Kifè pwofesyonèl ayisyen pa ezite al lave asyèt, bale faktori paske kob saa plis ke sa yo ta fè ann Ayiti.

Boujwaz latitinn tyèt ki te konn ap maltrete restavèk ann Ayiti paske yo pa kanmarad yo, yo al fè bonn ka jwif epi al netwaye bounda vye blan andikape paske sa peye plis pase sa yo ta kapab touche lan peyi yo.

Men fout, kote nen lan figi moun sayo?

A chacun sa chance.mwen tap travay lèm fek rive O Zeta Zuni nan yon konpayi ki rele Industrial Accoustic Co.manager ya te beswen voye moun lekol pou yo aprann li blue print e travay sheet metal li di li ap ba moun ki vle ale lekol la 28 dola an plis pa semenn ,tout ameriken nwa ki te la yo pa okipe l tankou chen mwen ak yon zanmim ki rele Kenol Mompoint nou ale.se nan lekol vokatyonel saa ke yon profesè te banm rekòmandatyon pou mwen al pran test nan Con Edison ak nan Konpayi telefonn.tou 2 konpayi sa yo relem. mwen chwasi Con Edison.Lè m rantre nan Con Edison se 110 dola pa semenn mwen te kon ap touche.Lè m pran ranseyman yo di ke yap peye 75% de tuition pou moun ki ale nan kolej ,mwen pa kwè te genyen 5% ameriken nwa e menm ayisyen ki te pran avantaj saa .Lè yo vinn fome 401 k plan kote konpayi te mete preske 10% nan premye 50 dola ke w ekonomise lè fini yo ba w yon discount de 10 % si w achte stock nan konpayi ya mwen pa kwè ke te genyen 5% ameriken nwa ki te pran avantaj saa.Mwen te komanse achte stock konpayi yan a 7 dola yo monte 4 fwa rive jis a 53 dola yo split ki donk si w te genyen 100 shares ou vinn genyen 200 shares.chak fwa stock la split sa fet 4 fwa.konsa ant 1970 e jounen jodya ,ou kontinye pandan wap travay la ap achte shares sa yo ak yon discount toujou pou mete sou sa w genyen ,mwen pa kwè ke genyen 5% ameriken ak ayisyen ki tap travay nan konpayi ki te pran avantaj sa yo.

Lè kay tap vann a bon mache ou te ka achte yon 2 family ak 60.000 dola nan new york a yon epok ou bay 10% ki se yon ti kob de 6000 dola ak ou peye closing .konbyen ameriken nwa ou kwè ki ta achte yo.poutan tout moun te konnen ke pri kay te pral ogmante.genyen yon epok brown stone ki nan harlem ki ap vann a milyon dola koulyè ya ou te ka achte yo ak nenpot 10000 dola.konbyen ameriken nwa ou kwè ki te pran avantaj sa yo?Yo chita la Florida avantaj bab e moustach devan je yo yo pa ka pran li paske yo janm genyen yon ti ekonomi.Mwen genyen 7 lane depi m map vivnn Florida nan 7 lane saa mwen fè pliske 250000 mil dola nan real estate.e se pasem kapon ki fè mwen pat fè plis lajan.san konte lajan ke mwen te fè nan kay ke mwen te achte New York ak Pensylvania. yo la yo pito ap jwe nimero bwè tafya ak drug tan yo chache envesti lajan.

Kom mwen di w chak moun genyen chans yo mwen genyen bo frem ki veteran li genyen bon jan pansyon w li ap touche mwen wè medikaman yo voye ba nonm lan chak mwa li pa genyen menm tan poul pran yo. menm kouchet yo voye pou li.li ak madanm li ap touche chak mwa san yo pa fen anyen; nenpot operatyon li vle fè li konsilte nenpot spesyalis nan VA klinik ki genyen tou pre kote yo rete.Men gouvenman an ap bati yon koken chenn lopital nan Orlando pou veteran.Ou dwe konprann se manti map baw mwen touche preske 3000 dola de pansyon nan konpayi Con Edison ,Sosyal sekirite banm 1500 dola lè fini yo ba manman yon pitit mwen preske 1000 dola chak mwa pou yon piti mwen ki te a ba zaj.Fanm mwen touche preske menm bagay la tou de Con edison e de sosyal sekirite.mwen pa beswen pale de sa mwen touche de kob mwen genyen ki envesti.Fok ou pa bliye ke mwen di w se ak 20 dola mwen te rantre nan peyi ya.mwen pa nan loyer ni mwen pa genyen Mortgage, mwen pa dwe pa menm yon santim. a pa de yon mortgage yon kay ke mwen te achte pou yon ti sè mwen ke li peye chak mwa.Tout bill mwen pa monte 800 dola pa mwa.Alò pou yon moun dim poum pa rele Vive Etat Zuni.Sim te rete an ayiti jodya tout dan nan bouch mwen te finn rache sim pate deja mouri aveg tankou yon zanmim ki te ofisye nan lame ki mouri aveg nan yon misè nwa.Mwen konnen yon ofisye nan lame dayiti ki mouri nan la misè nan new York se kay moun li te desann.

mwen touche preske 3000 dola de pansyon nan konpayi Con Edison ,Sosyal sekirite banm 1500 dola lè fini yo ba manman yon pitit mwen preske 1000 dola chak mwa pou yon piti mwen ki te a ba zaj.Fanm mwen touche preske menm bagay la tou de Con edison e de sosyal sekirite.mwen pa beswen pale de sa mwen touche de kob mwen genyen ki envesti.Fok ou pa bliye ke mwen di w se ak 20 dola mwen te rantre nan peyi ya.mwen pa nan loyer ni mwen pa genyen Mortgage, mwen pa dwe pa menm yon santim. a pa de yon mortgage yon kay ke mwen te achte pou yon ti sè mwen ke li peye chak mwa.Tout bill mwen pa monte 800 dola pa mwa.Alò pou yon moun dim pou m pa rele Vive Etat Zuni.

Zafè w bon nèt.
Wap byen mennen.
Rele viv Etazini anko.

Mwen konnen yon ofisye nan lame dayiti ki mouri nan la misè nan new York se kay moun li te desann.

E msye?
Li te konn ap rele viv etazini tou?
Ou wè tout moun pa gen menm chans, jann w di l la.

Wozo,
Lanpwen moun ki di pou w pa ansanse meriken ak peyi yo.
Men se pa tout moun ki pataje menm santiman avèk w.
Ou paka mande yon lot pou yo pa kritike yo.

Non ofysye saa se yon neg jeremie ki te rete an ayiti sou Duvalier yo li pat vinn o Zeta Zuni. Mwen pa mande pèsonn pou ansanse Eta zuni non men mwen di ke si yon moun ba w manje lè w grangou tankou yo konn voye manje lè syklonn pase e menm apre syklonn ak fondatyon Care, ba w swen lè pyan tap manje pye w , e lè malarya tap touye w, ba ti moun lakay w vaksen kont polyo e tetanos.bati lopital lakay w pou ba abitan swen, bati kay pou rete apre tranbleman de tè prete w lajan lè afè w pa bon tankou preval te vinn mande prete yon ti kob lotrejou e malgre ke Etat zuni ap travèse yon kriz yo te bal yon ti chocho chak ane se milya dola ke ayisyen ap voye an ayiti ba fanmi yo gras a travay ke ameriken ba ayisyen e nan pren moun ki ede ayiti tankou Eta zuni si yon moun rayi peyi saa ou se yon engra e map toujou di sa.Mwen depi anvanm te vinn o Zeta Zuni kom imigran mwen te ap goute lajan ameriken .Mwen te resevwa bous poum te vinn laky yo etidye , mwen te malad yo tretem pi byen ke moun lakay mwen, yo peyem menm jan ak yon solda ameriken tandis ke ti lajan ke mwen tap touche an ayiti te rete an depo an ayiti.mwen pa janm wè oken lot peyi ki ede ayiti pi plis non .nan tout moman lè syklonn hazel ,david tout syklonn ki pase an ayiti se yo mwen te toujou premye wè ki vinn pote sinistre ayisyen sekou.Mwen pa di yo se zanj bon dye non men san flateri mwen pa wè yon pep ki ede lot pep plis pase yo.se santiman pa mwen.nanpren moun ki san defo,nanpren peyi ki pa genyen yon grenn zannno ka ofev ;genyen dominiken jiska presan ki sonje sa ayisyen te fè lakay yo .men mwen pa wè mal selman men wè byen tou. Lè map gade sa ki ap pase an afrik mwen rekonet ke se nan tout ethni ou jwen bon moun ou jwen move moun.menm pami ayisyen ou jwen vye prejije rans base sou koulè,orijinn ran sosyal tou.ki donk mwen fini pa rann mwen kont ke peyi kote ou viv mye se li ki peyi w.tankou micky di ya se yon sel vi ki genyen ou chache viv li le mye posib.Je suis terrien.(lol)mwen pa natyonalist.si pou ayiti te rantre nan yon federatyon pou tout moun sa yo ki anba tant te jwen manje, dlo pwop , kay pou yo rete, edikatyon pou piiti yo,bon swen sante lè yo malad , elektrisite tout kote mon chè ke vyej pete jem mwen tap vote pou sa wi.Yon natyonalist met relem vandi se bagay ki gade yo .moun ki ap mouri ak kolera yo , moun ke trip yo ap koupe ak grangou kloroks la yo pa ka manje drapo a.